Nguyên nhân khiến giáo viên cũng rớt phần mô phỏng trong vụ 120.000 người thi trượt lái xe ở HCM

Theo ý kiến của lãnh đạo Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TPHCM và một số giáo viên dạy đào tạo sát hạch lái xe, phần thi mô phỏng không phản ánh đúng thực tế trên đường và một số câu hỏi lý thuyết mang tính đánh đố, gây khó khăn cho thí sinh. Kết quả là có nhiều thí sinh không đạt trong phần mô phỏng.

Phó giám đốc Sở GTVT TPHCM, ông Bùi Hòa An, đã trao đổi với phóng viên Dân trí và cho biết rằng năm 2023, trên địa bàn thành phố đã tổ chức 1.500 cuộc thi sát hạch giấy phép lái xe với khoảng 300 thí sinh mỗi kỳ thi. Tỷ lệ đậu trong khoảng từ 60 đến 62%.

Theo thống kê, có gần 120.000 người bị rớt trong kỳ thi sát hạch giấy phép lái xe. Tuy nhiên, con số này không nhiều hơn so với các năm trước. Tỷ lệ đậu trong phần sát hạch mô tô là 78,72%, giảm 36% so với năm 2022; tỷ lệ đậu trong phần sát hạch ô tô là 54,19%, giảm 55,4% so với năm 2022.

Theo ông An, học phần thi năm nay khó hơn. Trước đây chỉ có phần thi lý thuyết và sa hình, nhưng hiện tại đã thêm phần mô phỏng tình huống giao thông. Ông cho rằng phần mô phỏng này đã gây khó khăn cho thí sinh vì được thi theo ý chí của người viết phần mềm.

Mỗi tình huống mô phỏng đòi hỏi thí sinh phải phản ứng chính xác như thế nào. Ví dụ, trong một tình huống có đá rơi xuống đường từ trên đèo, tài xế có thể dừng xe sớm hoặc dừng trễ, nhưng phải đúng thời gian quy định bởi người viết phần mềm, nếu không sẽ bị trừ điểm.

Phần mô phỏng gồm 120 tình huống theo ý của người viết phần mềm, không phản ánh đúng thực tế diễn ra trên đường, do đó tỷ lệ thí sinh rớt trong phần thi này tương đối cao.

“Tỷ lệ đậu sát hạch giấy phép lái xe ở nước ta hiện nay tương đương với các nước phát triển. Không thể nào đạt được tỷ lệ 100% trong kỳ thi lái xe. Đáng chú ý là phần thi mô phỏng không đánh giá được thực tế của người lái xe trên đường”, ông An nói. Lãnh đạo Sở GTVT TPHCM cho biết, đơn vị đã gửi kiến nghị đến Cục Đường bộ Việt Nam về phần thi mô phỏng này. Cục Đường bộ và Bộ Giao thông Vận tải cũng đang điều chỉnh phần thi mô phỏng.

Theo ông An, nếu không thể loại bỏ phần thi mô phỏng, thì nên đưa nó vào chương trình đào tạo để học viên có thể nắm bắt, thay vì phải thi. Hiện nay, việc yêu cầu người hết hạn bằng lái phải thực hiện phần mô phỏng trong quá trình thi lại đang gây nhiều khó khăn cho họ.

Cũng theo ông An, trước đây đã có một chương trình học lái xe bằng cabin, nhưng không phù hợp nên đã bị bỏ. Tuy nhiên, hiện nay, Cục Đường bộ đã quyết định tái đưa phần học cabin trở lại và quy định rằng mỗi người phải hoàn thành ít nhất 4 giờ học trước khi tham gia kỳ thi sát hạch.

“Tuy nhiên, việc học 4 giờ về phần cabin không giải quyết được vấn đề gì. Tôi đã thử ngồi học trong 2 tiếng và khi xuống khỏi cabin, tôi đã phải nôn mửa ngay lập tức. Việc thêm phần học này chỉ làm trở thành một gánh nặng đối với các cơ sở đào tạo. Trong một khoảng thời gian 12 tiếng, chỉ có 3 người hoàn thành phần học cabin, trong khi mỗi khóa học lại có hơn 100 người tham gia”, ông An phát biểu.

Một chiếc cabin hiện tại có giá trị hơn 500 triệu đồng, tương đương với một chiếc ô tô. Vì vậy, việc bổ sung phần học này cũng trở thành một gánh nặng đối với các cơ sở đào tạo. Phần thi sát hạch cũng không có ý nghĩa thực tế. Chương trình đào tạo lái xe ở Việt Nam hiện đang là chương trình dài nhất trên thế giới”, ông An cho biết.

Lãnh đạo Sở Giao thông vận tải Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, Nhà nước chỉ quản lý quá trình thi sát hạch lái xe, còn các cơ sở đào tạo tự quyết định về học phí. Việc tổ chức đào tạo là một thị trường, do đó, người học có quyền lựa chọn.

“Người học lái xe và trung tâm đào tạo nên có thỏa thuận rõ ràng về học phí, thời gian và điều kiện học. Nếu phát hiện trung tâm đào tạo lái xe có hành vi tiêu cực, Sở Giao thông vận tải sẽ tiến hành kiểm tra và xử phạt theo quy định”, lãnh đạo Sở nói.

Trong những đề xuất sắp tới, đơn vị cũng sẽ đề nghị Cục Đường bộ và Cục Cảnh sát giao thông bỏ phần thi tốt nghiệp lái xe, vì người học đã phải thi qua từng môn học rồi, không cần thi thêm một lần nữa. Điều này đồng nghĩa với việc tiết kiệm thời gian, tiền bạc và giảm gánh nặng cho xã hội”, ông An nhấn mạnh.

Nguy hiểm khi áp dụng phương pháp học mẹo

Theo ông N.V.T. (48 tuổi), một giáo viên dạy lái xe tại một trường ở quận Phú Nhuận, tồn tại nhiều vấn đề không hợp lý trong chương trình giảng dạy lái xe, đặc biệt là trong phần mô phỏng.

Trong quy tắc giao thông, việc tài xế phản ứng kịp thời sẽ đảm bảo mức độ an toàn cao hơn. Tuy nhiên, trong phần mềm mô phỏng, các tình huống đã được lập trình sẵn và chỉ có thể được kích hoạt tại một thời điểm nhất định. Điều này đặt học viên vào tình thế khó khăn, vì việc bấm sớm sẽ bị trừ điểm, trong khi việc bấm trễ 1-2 giây có thể dẫn đến mất điểm hoặc điểm thấp, giống như khi đối mặt với câu đố trong một bài thi. 

Theo giáo viên dạy lái xe này, chương trình học bao gồm 120 câu mô phỏng, mỗi câu đòi hỏi học viên phải xác định thời điểm chính xác để kích hoạt tình huống. Do áp lực tâm lý, học viên thường mắc phải sai lầm trong việc bấm đúng thời điểm. Một lỗi bấm sai có thể khiến họ mất điểm và tâm lý của họ càng thêm căng thẳng. Họ cố gắng để bấm đúng và nhận được 5 điểm, nhưng kết quả lại là họ nhận điểm 0. Do đó, phần học và thi mô phỏng trở nên không hiệu quả và không thể áp dụng vào thực tế khi tham gia giao thông. 

Tình trạng học viên áp dụng phương pháp học theo mẹo đang diễn ra tại nhiều trường ở TPHCM, đồng thời nêu rõ rằng việc này có những hệ quả nguy hiểm. Trong quá trình học theo cách này, học viên không nắm rõ luật giao thông, điều này gây nguy hiểm lớn khi họ tham gia lái xe thực tế.

Chương trình đào tạo lái xe hiện tại có 600 câu lý thuyết, tuy nhiên, nhiều câu không hợp lý khi trộn lẫn các hạng xe vào nhau. Ví dụ, trong quá trình đào tạo hạng B2, học viên bị hỏi về biển cấm của xe máy kéo, trong khi hạng B2 không cho phép tài xế lái loại xe này. Ngoài ra, chương trình còn có các câu không hợp lý như khi học viên lái xe máy qua ổ gà, không cung cấp cách xử lý thích hợp.

Một số giáo viên nhấn mạnh rằng Cục Đường bộ nên tách riêng từng loại xe và quy định cho mỗi bằng lái để học viên dễ tiếp thu. Hơn nữa, trong phần lý thuyết, không nên sử dụng quá nhiều thuật ngữ chuyên môn để tránh làm khó hiểu và gây khó khăn cho học viên.

Sở Giao thông Vận tải TPHCM thông báo rằng hiện có 56 cơ sở đào tạo lái ô tô, 18 cơ sở đào tạo lái xe máy và 19 trung tâm sát hạch lái xe hoạt động trên địa bàn. Sở cũng quản lý hơn 12,6 triệu giấy phép lái xe.

Trong 11 tháng, Sở đã tổ chức thi sát hạch cho 394.557 thí sinh, đạt tỷ lệ thành công là 60,12% so với năm trước. Tuy nhiên, chỉ có 274.813 thí sinh đạt được giấy phép lái xe (bao gồm 194.925 giấy phép lái xe máy và 79.888 giấy phép lái ô tô). Điều này có nghĩa là có đến 119.744 thí sinh không đạt yêu cầu sát hạch lái xe trong 11 tháng qua.công là 60,12% so với năm trước. 

Vào ngày 22/4/2022, Bộ Giao thông Vận tải đã ban hành Thông tư 04/2022/TT-BGTVT, sửa đổi Thông tư 12/2017/TT-BGTVT về đào tạo, sát hạch và cấp giấy phép lái xe cơ giới đường bộ với một số điểm mới. Theo đó, thời gian học lái xe trên cabin mô phỏng cho học viên hạng B1, B2 và C là 3-4 giờ/khóa học. Học viên nâng hạng bằng lái ô tô sẽ học lái xe trên cabin mô phỏng trong 1 giờ. Hơn nữa, học viên cũng sẽ được đào tạo về 120 tình huống mô phỏng giao thông và thi mô phỏng các tình huống giao thông trên máy tính.

Đối với hạng B1, học viên phải lái xe ít nhất 710 km (tương đương 12 giờ lái xe, trong đó có 4 giờ lái xe vào ban đêm). Với hạng B2, học viên phải hoàn thành ít nhất 810 km (tương đương 20 giờ lái xe, trong đó có 4 giờ lái xe vào ban đêm và 3,2 giờ lái xe trên xe số tự động).

Đối với hạng C, học viên phải hoàn thành ít nhất 825 km (tương đương 24 giờ lái xe, trong đó có 4 giờ lái xe vào ban đêm và 3,2 giờ học lái xe trên xe số tự động).